Wat is de pensioengerechtigde leeftijd van boeren? Ik heb het nog niet vaak meegemaakt. Een boer die op zijn 67e zegt dat ‘ie er mee stopt omdat ‘ie eindelijk met pensioen mag. En dat ‘ie de jaren, maanden of dagen ernaartoe aftelt. Boeren is namelijk geen werk, maar een manier van leven. Dat is ook de reden dat boeren niet stoppen op hun 67e. Wel wordt er toegewerkt naar een overdrachtsmoment als er een opvolger is. En als de bedrijfsoverdracht een feit is, gaat de overdragende boer vaak toch nog door… gewoon omdat ‘ie graag doet wat ‘ie doet: tussen het vee en op het land. Vaak tot ‘ie erbij neervalt.
Maar wat als er geen bedrijfsopvolger is? Wat doe je dan? Vaak wordt er dan maar gewoon doorgeboerd. Ook als pensionado. ‘Want wat mo’j toch aans doon, ’n heel’n dag?’ Geïnvesteerd wordt er vaak niet meer. Zo kwam ik ook bij twee broers van 74 en 79. Samenwonend, beiden zonder partner. De oudste broer, de boer, had er al wel voor gekozen om te stoppen met melken. Maar er liep nog flink wat vleesvee, en er werd ook nog wat vee met de hand gemolken. Nog steeds bedrijfsmatig. Maar het werd nu toch wel wat zwaarder… Jonge broer had altijd buiten de deur gewerkt, maar mocht tien jaar geleden wel van zijn pensioen gaan genieten. Hij houdt van het buitenleven en helpt zijn broer indien nodig, maar het is zeker niet zijn passie.
Twee weken geleden krijgt de oudste broer een ongeluk. Het blijkt mee te vallen, maar jonge broer schrikt en denkt: ‘Als straks al dat werk op me af komt, hoe moet het dan? Is er een toekomstplan en hoe zijn de zaken eigenlijk geregeld?’’
Het is belangrijk om hier goed over na te denken. Daarbij kunnen we je als erfcoach helpen. Ook nu praten we met de broers. Hoe zien ze hun toekomst? Wat zien ze op korte termijn als last en wat kan hierin geregeld worden? Is het misschien tijd om bedrijfsmatig te stoppen? Wat betekent dat en wat wil je dat er met de vele hectares grond gebeurt? Hoe blijft de een achter als de ander uit de tijd komt? En wat gebeurt er met het erf als ze er ooit beiden niet meer zijn?
Nadenken over ‘boerenpensioen’ past niet in het DNA van mensen voor wie het werk hun leven is. Maar het is wél slim om erbij stil te staan. Ook dat hoort bij goed ondernemerschap. Al (ver) voordat je 67 wordt, kun je erover praten en de tijd nemen om zaken goed uit te zoeken en er beslissingen over te nemen. Het stopzetten van een agrarisch bedrijf is nogal wat complexer dan van andere ondernemingen.
En als alles dan goed geregeld is, kan je gerust nog even doorboeren. Zonder zorgen en mét plezier. Want boerenpensioen, dat woord staat gelukkig in geen enkel woordenboek.
Benieuwd wat de erfcoaches voor jou kunnen betekenen? Kijk dan eens op www.erfcoachoverijssel.nl voor een erfcoach bij jou in de buurt. Een afspraak maken is heel eenvoudig!